- σύρτις
- Ονομασία δύο αβαθών κόλπων της Λιβυκής θάλασσας, που σχηματίζονται από τις ακτές της Λιβύης και της Τυνησίας.
1. Μεγάλη Σ. Σχηματίζεται από τις νοτιοανατολικές ακτές της Τυνησίας και της Τριπολίτιδας, έχει άνοιγμα 216 χλμ. και βάθος 97 χλμ. Τα νερά της είναι πολύ ρηχά, γι’ αυτό και στην αρχαιότητα η ναυσιπλοΐα στον κόλπο αυτό ήταν εξαιρετικά επικίνδυνη. Η Μεγάλη Σ. αναφέρεται από πολλούς και με την ονομασία «κόλπος τους θείου», εξαιτίας του εμπορίου θειαφιού, που γινόταν εκεί παλιότερα.
2. Μικρή Σ. Σχηματίζεται από τις νοτιοανατολικές ακτές της Τυνησίας και της Τριπολίτιδας και σήμερα ονομάζεται και Γκαμπές, από την ομώνυμη πόλη, που υπάρχει στο μυχό του. Έχει άνοιγμα 120 χλμ. και βάθος 60 χλμ. Κατά μήκος της παραλίας της Μικρής Σ., είναι χτισμένες οι πόλεις Σφαξ, Μαχαρές και Γκαμπές. Όπως η Μεγάλη, έτσι και η Μικρή Σ., ήταν κατά την αρχαιότητα, εξαιτίας της ρηχής εκεί θάλασσας, επικίνδυνη για τη ναυσιπλοΐα.
* * *-έως, η, ΝΑ, και γεν. σύρτιος και σύρτιδος Αως κύριο όν. ἡ Σύρτιςονομασία δύο μεγάλων τεναγωδών κόλπων, τής Λιβυκής θάλασσας που εισχωρούν σε μεγάλο μέρος τής χώρας, δηλαδή τής Λιβύης (α. «μεγάλη Σύρτις» β. «μικρή Σύρτις» γ. «μείζων Σύρτις» δ. «ελάσσων Σύρτις»)νεοελλ.ωκεαν. αμμώδης έξαρση τού θαλάσσιου βυθού η οποία μεταβάλλει σχήμα και αλλάζει θέση ανάλογα με τα εκάστοτε επικρατούντα ρεύματααρχ.μτφ. όλεθρος, καταστροφή.[ΕΤΥΜΟΛ. Το τοπωνύμιο Σύρτις έχει σχηματιστεί από το ρ. σύρω (πρβλ. συρτός, σύρτης) λόγω τού ότι οι δύο αυτοί κόλποι τής Μεσογείου ήταν αμμώδεις και διαμορφώνονταν από το ρεύμα τής θάλασσας που παρέσυρε την άμμο. Η λ. χρησιμοποιήθηκε και ως προσηγορικό, καθώς και μεταφορικά με τη σημ. «καταστροφή»].
Dictionary of Greek. 2013.